Postgeschiedenis van Zevenaar

Het is bekend dat in het Romeinse Rijk de post reeds optimaal functioneerde. Daar komt ook het woord ‘post’ vandaan. De wegen in het Rijk van de Romeinen waren namelijk verdeeld in posten (= afstanden). Deze afstanden werden aangeduid met ‘posita’, gevolgd door de betreffende plaatsnaam. Ons woord ‘post’ is daarvan vermoedelijk afgeleid. In de 9^e eeuw bestond er een uitgebreide en goed georganiseerde postdienst tussen abdijen en kloosters. In de 13^e eeuw werden door de grote handelshuizen van Europa eigen postdiensten opgericht. De ‘koopmansboden’, aangesteld door de handelshuizen, vervoerden de post via de overal ontstane handelsroutes.

Hoewel Zevenaar niet aan een primaire handelsroute was gelegen, hebben koopmansboden in die tijd ook Zevenaar aangedaan. Langzamerhand ontwikkelde het postwezen zich meer en meer. De boden, die tot dan te voet waren gegaan, verplaatsen zich vervolgens te paard. Zo komt men in het tijdperk van de postiljons. Op de postroutes ontstonden pleisterplaatsen, waar voerlieden en postiljons konden overnachten en waar de paarden konden worden gewisseld. Op die pleisterplaatsen ontstonden ook bestelhuizen. Een voor Zevenaar in economisch opzicht belangrijke gebeurtenis vond plaats in 1731. Toen werden de van Arnhem over Doesburg, Doetinchem en Anholt naar Wezel rijdende postwagens over Zevenaar en Elten naar Emmerik geleid en vandaar over Rees naar Wezel. Op 22 april 1808 komt Zevenaar in het bezit van een overeenkomst ondertekend door Lodewijk Napoleon, de koning van Holland. Onder punt 8 van de overeenkomst werd bepaald, dat de regeling van de posterijen op de oude, Pruisische, voet zou worden voortgezet.

Op 26 juli 1850 treedt de nieuwe Postwet in werking. In Staatsblad nr. 41 worden vestigingen van postkantoren bekend gemaakt. Zevenaar wordt hierin genoemd en krijgt dan zijn eerste postkantoor. Bij Koninklijk Besluit van 26 juli 1850 nr. 66 wordt als eerste directeur aangewezen F.A. Lambert. Het postkantoor is ondergebracht geweest in particuliere lokaliteiten op verschillende plaatsen in de stad; meestal woonde daar ook de directeur.

Een voor Zevenaar uitermate belangrijk gebeuren vond plaats op 15 februari 1856. Op die dag werd het baanvak Arnhem-Emmerik van de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij in gebruik gesteld. Zevenaar verkreeg hierbij een spoorwegstation dat tevens grensstation was. De posterijen namen voor het briefvervoer speciaal ingerichte wagons in bedrijf, waardoor al spoedig het diligencevervoer kwam te vervallen. Er was inmiddels een terrein van het resterende gedeelte van de Doelentuin, hoek Markt – Nieuwe Doelenstraat, geschikt bevonden om een eigen postkantoor te bouwen. De ingebruikname van het postkantoor vond plaats op 28 juni 1916.

Een nieuwe bladzijde in de postgeschiedenis van Zevenaar werd omgeslagen met de openstelling van de lokale telefoondienst op 1 juli 1922. Voorheen kon alleen vanuit het postkantoor worden getelefoneerd, hier was de enige telefoonaansluiting.

Bronnen

• A.W.A. Bruins, Bode- en postdiensten in en om de Liemers, in: Jaarboek Achterhoek en Liemers 2001, deel 24, Staring Instituut (Doetinchem, 2000)
• A.W.A. Bruins, Gestempeld en besteld – Postgeschiedenis van de Liemers, Expositie (16 juni t/m 15 september 2002) Liemers Museum (Zevenaar, 2002)