Historische kaarten Doesburg

Van de stad Doesburg kennen we diverse plattegronden, gedrukte- of manuscriptkaarten uit verschillende perioden. Soms werden ze, bijvoorbeeld met die van andere Gelderse steden, in drukvorm uitgegeven.

De afbeeldingen mogen zonder toestemming worden gebruikt voor werkstukken, scripties etc. door scholieren en studenten. Een correcte bronvermelding hoort er natuurlijk altijd bij. Voor alle andere vormen van publicatie, ook voor internetsites, dient men schriftelijke toestemming te hebben van het bestuur van het Streekarchivariaat De Liemers en Doesburg.

Enkele kaarten van de stad Doesburg met haar verdedigingswerken.

De oorlogsomstandigheden noodzaakten Prins Maurits in 1607 een groot garnizoen in Doesburg te doen legeren. In verband hiermee diende de stad beter beveiligd te worden. De oude middeleeuwse muren en torens, die overigens voor een deel al door de Spanjaarden waren geslecht, zouden moeten worden afgebroken en vervangen door aarden wallen met grachten. Bovendien zou de Oude IJssel bij de Ooipoort in de IJssel worden geleid, en niet meer, zoals voorheen, ten oosten langs de stad stromen. De Raad van State en de Staten Generaal gingen met de door de Engelse fortificatiemeester van Doesburg, Raef Dexter opgestelde plannen akkoord; naar de mening van Doesburg werd nauwelijks gevraagd. En dat niet alleen, de stad moest de kosten van de afbraak nog zelf betalen ook. En de oude stenen dienden goed te worden schoongemaakt en vervolgens opgestapeld te worden tot een totaal van 2.500.000. De rest werd met een royaal gebaar geschonken “tot reparatie van de oude verfallene gemeente offte particuliere huizingen”. Wat er nog aan poorten, torens en muren over was gebleven, hebben de Fransen gedurende hun bezetting van 1672-1674 grondig verwijderd. Alleen de Rode Toren, die als stadsgevangenis diende en nabij de Kleine Wal gelegen was, is toen blijven staan.

In de jaren 1701 tot omstreeks 1730 werd volgens de modernste vestingbouwkundige inzichten, door Menno Baron van Coehoorn “een linie met gracht en contre-escarpe, over de hoogten van den ouden naar den nieuwen IJssel” aangelegd. Deze linie is evenals de oudere grachtengordel rond de stad nog grotendeels intact. Ze is in twee etappen ontstaan, eerst de hoge linie bij de IJssel, en daarna de lage linie langs de Oude IJssel. Ze raakten elkaar niet ver van de militaire gerichtsplaats. Via de Drempter dijk kon men de vesting verlaten of binnenkomen. Een tweede toegangsweg tot de vesting was in het zuiden gelegen. Even voor het Broekhuizer water verenigden zich hier de wegen naar Giesbeek, Bingerden en Angerlo. Op 23 november 1813 toen de stad door de Pruisen werd veroverd, hebben de fortificatiën voor het laatst haar nut bewezen. Bij K.B. van 1 november 1923, nr. 498, is de vesting Doesburg opgeheven.

Kaart DoesburgDoesburg circa 1654 Deze plattegrond met het fraaie stadsgezicht is afkomstig uit Slichtenhorst “Gelderse Geschiedenissen”.

vestingwerken Doesburg

Kaart Doesburg

Zie ook:

  • Des Landmeters Trots, Oude kaarten van het gebied achter Rijn en IJssel, door J.W. van Petersen. Zutphen, 1974.